Sắt là một trong những vi chất vô cùng cần thiết cho sức khoẻ của người trưởng thành và cả các bé nhỏ. Đặc biệt, ở các bé sắt còn góp phần quan trọng hỗ trợ quá trình phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Vì thế, việc nhận thức đúng về vai trò của sắt đối với cơ thể và những vấn đề sức khoẻ của con mà thiếu sắt có thể gây ra là vô cùng cần thiết cho các bố mẹ.
1/ Vai trò của sắt: Sắt tham gia vào quá trình tổng hợp hồng cầu. Sắt trợ giúp trong việc vận chuyển ôxy đến các tế bào, đảm bảo quá trình nuôi sống bé. Nó còn có một chức năng là dự trữ ôxy cho cơ bắp. Sắt cũng có nhiệm vụ vô hiệu hóa một số thành phần lạ xâm nhập từ ngoài vào cơ thể, tham gia tổng hợp các hoocmon tuyến tiền liệt và giữ gìn khả năng miễn dịch. Sắt có tác dụng cộng hưởng với khoáng tố lưu huỳnh. Cả hai thành phần này cần thiết cho quy trình hình thành nhiều loại men liên quan đến hệ thống xương khớp và bắp thịt. Dấu hiệu dễ nhận thấy do thiếu sắt là tình trạng mỏi cơ. Bên cạnh đó, thành phần kích thích gây cảm giác lạc quan cũng sẽ giảm thiểu trầm trọng nếu cơ thể không có đủ chất sắt.
2/ Hậu quả của việc thiếu sắt: Vai trò quan trọng nhất của sắt là cùng với protein tạo thành hồng cầu vận chuyển ôxy, nuôi sống các tế bào, cho nên thiếu sắt dẫn đến thiếu máu dinh dưỡng là bệnh phổ biến ở bé em. Khi thiếu máu khả năng vận chuyển ôxy của hồng cầu bị giảm, làm thiếu ôxy ở các tổ chức đặc biệt là tim, cơ bắp, não gây nên hiện tượng tim đập nhanh, bé nhỏ có thể bị suy tim do thiếu máu, các biểu hiện: Hoa mắt, chóng mặt do thiếu ôxy não, cơ bắp yếu và cuối cùng là cơ thể mệt mỏi. Thiếu máu não ở bé lớn còn làm cho bé mệt mỏi hay ngủ gật, thiếu tập trung trong giờ học dẫn đến học tập sút kém. Biểu hiện của thiếu máu thiếu sắt là da xanh niêm mạc nhợt (đặc biệt là niêm mạc mắt và môi) móng tay móng chân nhợt nhạt, móng tay dễ gây biến dạng, tóc khô cứng dễ gãy, bé thiếu máu thường biếng ăn chậm lớn, còi cọc, táo bón, ăn hay nôn trớ. Sắt tham gia vào tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể, nên thiếu sắt bé hay bị ốm đau do hệ thống miễn dịch suy giảm.
3/ Làm sao để biết bé bị thiếu sắt: Xét nghiệm máu cho con là cách tốt nhất để chẩn đoán thiếu máu. Định lượng huyết sắc tố (Hb) nếu dưới 11g Hb trong 100ml máu là bé đã bị thiếu máu do thiếu sắt. Thiếu sắt còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể nên có thể gây ra những triệu chứng: Viêm teo gai lưỡi, khó nuốt, kém hấp thu, độ toan dạ dày giảm; Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: Mệt mỏi, bị kích thích thần kinh (thường quấy khóc, khóc đêm, mớ khi ngủ…)… Một số biểu hiện bên ngoài có thể đoán là thiếu sắt: Da niêm mạc của bé nhợt từ từ, lòng bàn tay nhợt; Bé hay mệt mỏi, ít hoạt động, ăn kém, lên cân chậm.
4/ Nhu cầu sắt của các bé: Nhu cầu sắt hằng ngày theo khuyến cáo dành cho các bé: – Dưới 6 tháng: Bé nên được bú mẹ hoàn toàn vì nguồn dinh dưỡng, vi chất trong sữa mẹ là dễ hấp thu nhất hoặc dùng sữa công thức đặc trị dành riêng cho bé nhũ nhi (với lượng vi chất đã được đong đếm phù hợp với nhu cầu của các bé). – 6 – 12 tháng là 11 mg/ngày. – 1 – 3 tuổi (mới biết đi) là tầm 7 mg/ngày. – 4 – 8 tuổi cần 10mg / ngày. – 9 – 13 tuổi là 8mg / ngày. – Bé trai dậy thì cần 11 mg sắt mỗi ngày trong khi bé gái dậy thì cần đến 15 mg sắt. (Đây là giai đoạn phát triển nhanh nhất ở bé, Việc bổ sung sắt đầy đủ sẽ ngăn ngừa bệnh thiếu máu ở bé gái khi các bé bắt đầu có kinh). – Với những bé thường xuyên chơi thể thao thì có xu hướng mất nhiều sắt hơn; vì thế mẹ nên bổ sung thêm sắt trong khẩu phần ăn của con.
Chúc bé khoẻ mẹ vui